ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 13، شماره 12، اسفند 1399 ، شماره پی در پی 58

بررسی و تحلیل اشعار «عمادی شهریاری» (غزنوی) از منظر سبک شناسی

صفحه (223 - 241)
حبیب صفرزاده (نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت مقاله : خرداد 1399
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : شهریور 1399

چکیده

قرن ششم در تاریخ ادبیات ایران دورۀ مهمی محسوب میشود؛ زیرا این عصر، مصادف با دگرگونی و تغییر سبک شعر فارسی از خراسانی به عراقی و پیدایش سبکی موصوف به «سبک بینابین» است. «عمادی شهریاری» از شاعران اواخر قرن ششم هجری است. این شاعر به طور کلی پیرو سبک خراسانی است و اغلب مختصات این سبک در اشعار او نمود یافته است؛ اما نشانه هایی از سبک بینابین نیز در سروده هایش دیده میشود. در این مقاله که به روش کتابخانه ای انجام شده است، ویژگیهای سبکی اشعار وی، در سه سطح فکری، زبانی و ادبی بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که عمادی شهریاری از نظر سبک‌شناسی جزء شعرای پیرو سبک خراسانی است ولی در اشعار وی مواردی از ویژگیهای شعر قرن ششم( بیشتر به لحاظ زبانی و فکری) دیده میشود که احتمالاً مربوط به تغییر محل سکونت وی از مازندران به عراق باشد.

کلمات کلیدی
سبک‌شناسی , سبک خراسانی , سبک بینابین , شعر قرن ششم , عمادی شهریاری

• آتشکدۀآذر( 1362) آذربیگدلی، لطفعلی خان؛ به تصحیح حسن سادات ناصری، تهران: امیرکبیر
• آوا و القا( 1383) قویمی، مهوش؛ تهران: هرمس
• بررسی اشعار نویافته عمادی شهریاری ( 1392) یاری گل دره، سهیل و طاهره چهری، متن شناسی ادب فارسی، سال پنجم ،شمارۀ 3، صص 111-124
• بلاغت تصویر( 1385) فتوحی، محمود، تهران: سخن
• پژوهشی در اشعار عمادی شهریاری ( 1392) ، کتاب ماه، شمارۀ 77( پیاپی 191) صص56-68
• تاریخ ادبیات در ایران(1370) صفا، ذبیح الله، تهران: فردوس
• تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی(1358)نفیسی،سعید؛ تهران: کتابفروشی فروغی
• دیوان اشعار، ( 1381) شهریاری، (عمادی) عمادالدین ؛ مقدمه و تصحیح و تحقیق ذبیح الله حبیبی نژاد، تهرن: طلایه
• راحه الصدور و آیه السرور فی تاریخ آل سلجوق( 1363) راوندی، محمدبن علی بن سلیمان ؛ به تصحیح محمد اقبال، تهران: امیرکبیر
• زیور سخن در بدیع فارسی( 1388) صادقیان، محمدعلی؛ یزد، دانشگاه یزد
• سبک‌شناسی شعر فارسی از رودکی تا شاملو( 1377) غلامرضایی، محمد؛ تهران: جامی
• سبک‌شناسی نظریه‌ها، رویکردها و روشها، ( 1391) فتوحی، محمود ؛چاپ اول، تهران: سخن
• سخن و سخنوران( 1369) ، فروزانفر، بدیع الزمان، تهران: خوارزمی
• ضرورت تصحیح مجدد دیوان عمادی( با تکیه بر آسیب‌شناسی تصحیح) ( 1395) امامی، نصر الله؛ زهرا نصیری و مجید دادفر ؛ متن شناسی ادب فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شمارۀ 3؛ صص 1-22
• فرهنگ توصیفی نقد و نظریه‌های ادبی( 1390) مدرسی، فاطمه، تهران: پژوهشگاه علوم نسانی و مطالعات فرهنگی
• لباب الالباب ( 1389) عوفی، محمد ، به تصحیح ادوارد براون، با تصحیحات جدید و حواشی و تعلیقات سعید نفیسی، تهران: هرمس
• کلیات سبک‌شناسی، ( 1384) شمیسا، سیروس؛ چاپ نخست از ویرایش دوم؛ تهران: میترا
• مجمع الفصحا( 1381) هدایت، رضا قلیخان؛ به کوشش مظاهر مصفا، تهران: امیرکبیر
• مقالات علامه قزوینی( 1362) گردآورنده عبدالکریم جربزه‌دار، چاپ اول، ج3، تهران: اساطیرم
• نگاهی تازه به بدیع( 1390) شمیسا، سیروس، ویراست 3، تهران: میترا
• نگاهی تازه به زندگی عمادی غزنوی( به همراه معرفی منابع نویافته از اشعار او) (1393) وفایی، محمد افشین ؛ ادب فارسی، سال4، شمارۀ 1؛صصص 93-112
• وزن و قافیۀ شعر فارسی( 1369) وحیدیان کامیار، تقی؛ تهران: مرکز دانشگاهی
• هفت اقلیم( 1378) رازی، امین احمد؛ تصحیح محمدرضا طاهری، تهران: سروش